restituo

restituo
rē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to put or set up again, i. e. either to replace in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition, to rebuild, revive, etc. (freq. and class.; syn.: restauro, renovo, reficio).
I.
In gen.
A.
Lit.:

senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejecerat, restitueretur,

Cic. Fam. 12, 25, a, 1:

arborem,

Verg. G. 2, 272:

luxatum femur ex toto,

Cels. 8, 20: aedes (with reficere), Cic. Top. 3, 15:

domum a Clodio disjectam,

i. e. to rebuild, Vell. 2, 45, 3; cf.

domum,

Suet. Ner. 31:

theatrum,

id. Claud. 21:

statuas (disjectas),

id. Calig. 34:

tropaea disjecta,

id. Caes. 11:

fores effractas,

Ter. Ad. 1, 2, 40:

oppida vicosque, quos incenderant,

Caes. B. G. 1, 28:

fontes et Flumina,

Ov. M. 2, 407:

turbatas comas,

id. F. 3, 16:

ordines,

Sall. J. 51, 3; cf.

aciem,

Liv. 5, 18; 29, 2 al.:

inclinatam aciem,

Suet. Caes. 62:

(eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere,

Cic. Div. 2, 46, 96:

oculos (luminibus orbati),

Suet. Vesp. 7:

visum,

Plin. 25, 8, 50, § 89:

pilos,

id. 32, 10, 40, § 119:

se (apes, with reviviscere),

Varr. R. R. 3, 16 fin.; cf.:

aliquem a limine mortis,

Cat. 68, 4; Verg. Cul. 223;

and restinctos,

to raise the dead, Ov. P. 3, 6, 35:

apes restituunt se ac reviviscunt,

Varr. R. R. 3, 16, 38.—
B.
Trop., to restore, revive, renew, reform, etc.: unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84; Cic. Att. 2, 19, 2; Liv. 30, 26; Verg. A. 6, 846 Serv.; Macr. S. 6, 1; Ov. F. 2, 242; Aug. ap. Suet. Tib. 21 al. (Ann. v. 313 Vahl.); cf.:

rem prolapsam,

Liv. 2, 63:

res perditas,

id. 25, 37; 6, 22:

rem impeditam et perditam,

Ter. And. 3, 5, 13;

and simply rem,

Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11;

25, 37: veteres clientelas,

Caes. B. G. 6, 12:

veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam,

Cic. Rosc. Am. 22, 61:

tribuniciam potestatem,

id. Agr. 2, 14, 36:

tribuniciam intercessionem armis,

Caes. B. C. 1, 7: proelium, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 23, 52; Caes. B. G. 7, 87; 1, 53; Liv. 6, 8; cf.:

pugnam omnibus locis,

id. 4, 38 fin.; 2, 19:

damna Romano accepta bello,

id. 31, 43:

sanitatem,

Just. 6, 4, 13:

bellum,

id. 35, 1, 10; Plin. 20, 6, 23, § 56; cf.

vires,

Val. Fl. 2, 70:

adulescentem corruptum,

to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81:

suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi,

restored, revived, Liv. 35, 27:

consolando aliquorum restituere voluntatem aut benevolentiam in dominum,

Varr. R. R. 1, 17, 7.—
II.
In partic., to give back, deliver up, return, restore a thing belonging to a person or place (syn. reddo).
A.
Lit.: Mi. Paterna oportet reddi filio bona. Ha. Restituentur omnia, Plaut. Poen. 5, 2, 122:

tribuni vobis amissa reddent ac restituent?

Liv. 3, 68.—

With a personal object: virginem suis Restituere ac reddere,

Ter. Eun. 1, 2, 67; 4, 6, 8:

alicui filium,

id. Heaut. 3, 1, 83; id. And. 3, 3, 38; id. Hec. 5, 3, 20:

amissa cuique,

Caes. B. C. 1, 87:

bona iis,

id. ib. 2, 21:

majorum locum huic,

id. B. G. 5, 25:

agrum Veientibus,

Liv. 2, 13 et saep.:

alicui suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium,

Caes. B. G. 1, 53:

Sextus Pompeius civitati restitutus,

Cic. Phil. 5, 15, 41:

captum victori,

Liv. 9, 11:

apibus fructum suum,

Phaedr. 3, 13, 15:

Caesaris imperio restituendus erat,

Ov. P. 4, 13, 38:

illum restituam huic, hic autem in Alidem me meo patri,

Plaut. Capt. 3, 4, 56:

aliquem natalibus,

to set free, Dig. 40, tit. 11;

v. natalis.— With abstr. object: sed etiam meam vocem et auctoritatem et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto,

Cic. Marcell. 1, 2:

lucem salutemque redditam sibi ac restitutam,

id. Dom. 28, 75.—Without dat.:

amissa (opp. adimere),

Caes. B. C. 1, 7:

fraudata,

id. ib. 3, 60 fin. al.:

Arpi restituti ad Romanos,

Liv. 24, 47; cf.:

(Cloelia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit,

id. 2, 13; 49:

aliquem in aliquem locum,

Ter. And. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108:

(Siciliam) in antiquum statum,

Cic. Verr. 1, 4, 12; cf.:

civitates afflictas in melius,

Suet. Vesp. 17. —
2.
Publicists' and jurid. t. t., to bring back or restore to his previous state or condition; to recall, reinstate a person condemned, banished, deprived of his property, etc. (cf. reduco):

restituebat multos calamitosos... Licinium Denticulam de aleā condemnatum restituit,

Cic. Phil. 2, 23, 56:

omnes, qui lege Pompeiā condemnati essent,

id. Att. 10, 4, 8:

quae fuisset justa causa restituendi mei, nisi fuisset injusta eiciendi?

id. Mil. 14, 36; cf. id. ib. 15, 39:

aliquem (damnatum),

Suet. Caes. 41; id. Calig. 15:

exsulem,

id. Claud. 12:

legionem totam cum ignominiā missam,

id. Caes. 69:

neque enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit,

Cic. Caecin. 29, 82; cf. id. ib. 8, 23: nonnullos ambitus Pompeiā lege damnatos in integrum restituit, Caes. B. C. 3, 1:

aliquem in integrum,

Cic. Clu. 36, 98; Dig. 4, 1, 4; 4, 15 (cf. the whole section, ib. 4, 1: De in integrum restitutionibus); cf.:

Sampsiceramum restitui in eum locum cupere, ex quo decidit,

Cic. Att. 2, 23, 2:

equites Romanos in tribunicium honorem,

Caes. B. C. 1, 77 fin.:

tribunos plebis in suam dignitatem,

id. ib. 1, 22:

restitutus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit,

Liv. 7, 1 fin.; so,

in patriam,

Suet. Ner. 3.—
b.
Transf.
(α).
Of things, to deliver up again, to make restitution of, restore:

in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non poterat,

Cic. Verr. 2, 2, 25, § 62; Dig. 43, 8, 2, § 34; 43, 12, 1, § 19 al.—
(β).
Of a previous judicial sentence or of injustice committed, to reverse, i. e. to make null and void, to make good again, repair (cf.:

rescindo, resolvo): alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Panhormi restituta sunt,

Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63:

qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet, etc.,

id. Caecin. 13, 36:

ut si ego eum condemnaro, tu restituas,

id. Fam. 9, 10, 2; cf.:

restitui in integrum aequom est,

Ter. Phorm. 2, 4, 11.—
(γ).
To compensate for, make good (rare):

damnum,

Liv. 31, 43, 4; Vulg. Exod. 22, 12:

jacturam,

Col. 11, 1, 28. —
B.
Trop., to restore to a former condition, to re-establish, etc.:

ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent,

restored for themselves, re-established, Cic. Corn. 1, Fragm. 23, p. 450 fin. Orell.:

restituit his animos parva una res,

Liv. 25, 18; cf. id. 21, 53:

ut interfecto Punico praesidio restituerent se Romanis,

join themselves again to the Romans, id. 23, 7:

ulcera sanitati restituens,

restoring, Plin. 20, 6, 23, § 51; cf. id. 14, 18, 22, § 118:

Bacchus peccasse fatentem Restituit,

restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf.:

cum semel occideris... Non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

Hor. C. 4, 7, 24:

restituam jam ego te in gaudia,

Plaut. Merc. 5, 2, 44:

haud facile te in eundem rursus restitues locum,

Cic. Prov. Cons. 9, 23; Plaut. Mil. 3, 1, 108; cf.:

cives ex servitute in libertatem,

Liv. 28, 39:

poëtam in locum, Ter. Hec. prol. alt. 13: aliquem rursus in gratiam,

id. ib. 3, 1, 11; cf.:

fratrem in antiquum locum gratiae et honoris,

Caes. B. G. 1, 18:

fratrem (sc. in gratiam),

Curt. 8, 6, 26:

Acarnanas in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,

Liv. 26, 24:

vos in amicitiam societatemque nostram,

id. 31, 31 fin. et saep.:

cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui possint,

id. 31, 32:

patientiae veteri (Britanniam),

Tac. Agr. 16.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • Non-Euclidean geometry — Behavior of lines with a common perpendicular in each of the three types of geometry Non Euclidean geometry is the term used to refer to two specific geometries which are, loosely speaking, obtained by negating the Euclidean parallel postulate,… …   Wikipedia

  • Omar Khayyám — Khayyam redirects here. For other uses, see Khayyam (disambiguation). Omar Khayyám عمر خیام A depiction of Omar Khayyám, in the works of Edward FitzGerald Full name Omar Khayyám عمر خیام …   Wikipedia

  • HACC, Central Pennsylvania's Community College — Infobox University name = HACC, Central Pennsylvania s Community College former = Harrisburg Area Community College motto = Scientia Restituo Verum (Knowledge Restores Truth) established = 1964, accredited in 1967 type = Public, Community College …   Wikipedia

  • Saccheri quadrilateral — A Saccheri quadrilateral is a quadrilateral with two equal sides perpendicular to the base. It is named after Giovanni Gerolamo Saccheri, who used it extensively in his book Euclid vindicatus (1733), an attempt to prove the parallel postulate.… …   Wikipedia

  • Musca autumnalis — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum …   Wikipedia

  • Giordano Vitale — or Vitale Giordano (October 15, 1633 ndash; November 3, 1711), was an Italian mathematician. He is best known for his theorem on Saccheri quadrilaterals. He is also referred to as Vitale Giordani, Vitale Giordano da Binoto, and simply… …   Wikipedia

  • Suscipe — is the Latin word for ‘receive’ and refers to the title of a prayer written by St. Ignatius of Loyola, founder of the Society of Jesus, in the early sixteenth century. The Suscipe prayer was first incorporated into the Spiritual Exercises of… …   Wikipedia

  • Edicto del Bierzo — Saltar a navegación, búsqueda El edicto del Bierzo, es una placa de bronce de forma rectangular con una anilla en la parte superior grabada con varios círculos concéntricos.[1] encontrada, por un cazador, según distintas versiones en 1999 en un… …   Wikipedia Español

  • ԿԱՑՈՒՑԱՆԵՄ — (ցուցի, կացո՛.) NBH 1 1078 Chronological Sequence: Early classical ն. ἴστημι, καθίστημι statuo, constituo ἁποκαθίστημι restituo. առնել՝ զի կացցէ յոտին կամ հաստատուն. դնել. զետեղել, հաստատել. կանգնել. կարգել. առնել. կատարել. կեցընել, դնել, ընել …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՊԱՏՍՊԱՐԵՄ — (եցի.) NBH 2 0622 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 10c, 11c ն. ὐπερασπίζω clypeo rotego, propugno, defendo ἁντέχομαι, ἁντιλαμβάνομαι suscipio, apprehedo. Պատել իբր ասպարաւ. հովանի եւ պահապան եւ վերակացու լինել. պաշտպանել.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՊԱՏՍՊԱՐԵՑՈՒՑԱՆԵՄ — (ցուցի.) NBH 2 0622 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical ն. ἁποκαθίστημι restituo. Նոյն ընդ Պատսպարել՝ ըստ որում վերստին ʼի նոյն տեղի անքոյթ կամ ʼի բնիկ յարկս դարձուցանել. *Պատսպարեցուցից զնոսա ʼի տունս իւրեանց: Պատսպարեցոյց… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”